Imposante Kerken in Sittard-Geleen

De Basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart in Sittard is gebouwd aan het eind van de 19e eeuw door architect J. Kayser uit Venlo. De kerk heeft een neogotische stijl, een stijl die in het noorden van het land meer voorkomt dan in Limburg. Boven de hoofdingang binnen het portaal is een wit marmeren plaat ingemetseld. Deze is in Rome gemaakt en in 1883 naar Sittard gestuurd, toen de kerk - als eerste in Nederland! - verheven werd tot basiliek. De kerk is jarenlang gebruikt als bedevaartsoord. Momenteel wordt de basiliek nog dagelijks bezocht door pelgrims om te danken of een gunst te vragen.

De Grote of St. Petruskerk van Sittard heet voluit Sint-Petrus’ Stoel te Antiochië. Rond het jaar 1000 stond hier al een zaalkerkje. De huidige kerk is grotendeels gebouwd vanaf eind 14e tot midden 16e eeuw in de regionale Maaslandse gotiek, waarbij het schip het oudste en de koorsluiting het jongste deel is. De kerk heeft de vorm van een gotische kruisbasiliek. Binnen vindt u de oudste koorbanken (begin 15e eeuw) van Nederland en de preekstoel met zijn prachtige houtsnijwerk. Deze dateert uit 1774. Achter het Jozefkoor ligt de schatkamer, waarin vooral reliekschrijnen, liturgische gewaden, vaatwerk en gebruiksvoorwerpen te zien zijn. De toren is waarschijnlijk rond 1505 voltooid. 

Door de grote toeloop werd de basiliek na enkele jaren te klein om het aantal pelgrims te herbergen. Daarom werd tegenover de kerk een Mariapark aangelegd. Een misleidende naam, want in werkelijkheid is het een pandhof met binnentuin, omgeven door een neogotische kruisweg galerij. De tuin wordt van de straat gescheiden door een breed voorportaal, een rustplaats voor de pelgrims. Van hieruit heeft u zicht op het interieur van de kerk. Het Mariapark is een bijzonder rijksmonument, waar u tegenwoordig kunt genieten van tal van activiteiten en exposities.

Al in het eerste kwart van de 16e eeuw waren in de omgeving van Sittard protestantse predikanten uit Wassenberg actief. Hervormde inwoners van Sittard kochten in 1633 een huis in de Gruizenstraat, dat zij tot schuilkerk ombouwden. Boven de ingang van de kerk staan twee jaartallen door elkaar: 1637, vermoedelijk het jaar van de bouw, en 1680, het jaar van herstel na de grote stadsbrand. In 1860 werd de toren 25 meter verhoogd en bekroond door een bazuinende engel, het symbool van de Gulikse synode. Tegenwoordig is hier een restaurant gevestigd.

De kerk is gebouwd tussen 1659 en 1668 op de plaats van het St. Catharinagasthuis door de paters Dominicanen. De kerk is gebouwd in Zuid-Nederlandse barokstijl. De kleine leeuw naast de toegangsdeur herinnert aan de ontsnapte leeuw Azor, die op de St. Rosazondag in 1938 de kerk binnenliep tijdens de hoogmis. Opvallend in het interieur zijn het imposante barokke hoofdaltaar – uniek in Nederland! – en de rijk gesneden eikenhouten lambrisering langs de hele lengte van beide zijwanden. De beeldende kunst in de kerk staat helemaal in dienst van de katholieke reformatie.

Bovenop de Kollenberg in Sittard ligt de Sint Rosakapel. Een klein gebouwtje met een grote en rijke historie. De kapel is in 1675 gebouwd ter ere van Rosa, de patroonheilige van Sittard. In 1668 brak in Sittard een dysenterie-epidemie uit die veel slachtoffers eiste. Op voorspraak van Rosa hield de besmettelijke ziekte op. Het stadsbestuur beloofde daarop om elk jaar, op de laatste zondag van augustus, een processie te houden van de St. Michielskerk naar de St. Rosakapel. Sittard heeft haar belofte gehouden en sinds 1675 vindt deze bekende dankprocessie jaarlijks plaats. In de maand augustus kunt u de kapel ook van binnen bekijken, tussen 14.00 en 16.30 uur.

De geschiedenis van de oude Salviuskerk gaat terug tot het einde van de tiende eeuw of het begin van de elfde eeuw. Van het toen gebouwde zaalkerkje resteert de noordmuur van maaskeien. Tijdens een restauratie tussen 1977 en 1984 werden in het koor muurschilderingen aangetroffen, de oudste muurschilderingen die ooit in een dorpskerk in Nederland zijn gevonden. Deze schilderingen van rond 1300 kun je nu ook nog bezichtigen. Ook is een geelkoperen doosje gevonden met stukjes bot van de heilige Salvius. Het kerkje is te bezoeken op paasmaandag en iedere eerste zondag van de maanden mei t/m sept. van 14:00-17:00 uur. Op afspraak is een privé bezoek met gids mogelijk 046-4515908.

Dit gebouwtje anno 1699 is één van de meest in het oog springende monumenten die Geleen rijk is. Het is een driezijdig gesloten gebouw van baksteen met mergelbanden en met een typisch dakruitje. Na de laatste restauratie in 1985 is de Sint Janskluis ingericht als bidkapel. De kluis kan daardoor worden gebruikt voor doop- of jubileumplechtigheden. Bovendien wordt het gebouw meermalen per jaar gebruikt als tentoonstellingsruimte of klein concertzaaltje.

Op 11 december 1821 werd in Munstergeleen Joannes Andreas Houben geboren, beter bekend als Pater Karel van Sint Andries. Op 3 juni 2007 werd hij in Rome heilig verklaard. Het geboortehuis van Pater Karel, een karakteristieke vakwerkhoeve, is een bezoek zeker waard. Het linkerdeel van het complex is de oliemolen, het rechterdeel de houtzaagmolen. De schuur is sinds 1954 ingericht als kapel en dagelijks open van 9.00 tot 18.00 uur. In 2012 is er een eigentijdse aanbouw gerealiseerd, met een museum en een winkeltje met religieuze artikelen, die elke vrijdag-, zaterdag- en zondagmiddag open zijn van 14.00 tot 17.00 uur.

Maakt u een mooie fietstocht langs de Maas en het Julianakanaal? Sla dan een bezoek aan Schipperskerk niet over, een charmant gehucht tussen de kernen Papenhoven en Grevenbicht. In 1949 werd hier de Schipperskerk met pastorie gebouwd als een kerkelijke en culturele ontmoetingsplaats voor varende schippers op het Julianakanaal. Rond de kerk ontstond een kleine woonkern, het gelijknamige gehucht, waar oud-schippers een vaste woonplek aan de wal vonden. De kerk zelf, een ontwerp van architect Louis Oberndorff, was toegewijd aan de apostelen Petrus en Paulus.